Đặt vòng tránh thai: Kế hoạch hóa gia đình an toàn và hiệu quả

Vòng tránh thai là gì?

Vòng tránh thai (Intrauterine Device – IUD) là một dụng cụ nhỏ thường có hình chữ T được đưa vào tử cung của phụ nữ với tác dụng tránh thai tạm thời. Hiện như có hai loại vòng phổ biến và được sử dụng phổ biến

• IUD bằng đồng (Cu-IUD): Thường có tác dụng từ 5 đến 10 năm.
• IUD chứa nội tiết tố: có tác dụng trong khoảng 3 đến 5 năm.

Có lựa chọn loại vòng đặt tùy theo nhu cầu của các chị em cho phù hợp.

Theo khảo sát chỉ số Mục tiêu Phát triển Bền vững của Việt Nam về Trẻ em và Phụ nữ (SDGCW) 2020-2021 cho thấy 72,8% phụ nữ trong lứa tuổi từ 15-49 tuổi hiện đang có chồng hoặc đang chung sống như vợ chồng có sử dụng biện pháp tránh thai, 

Trong đó, 59,8% trường hợp sử dụng các biện pháp hiện đại và 13% trường hợp sử dụng các biện pháp truyền thống. Các biện pháp tránh thai hiện đại, đặt vòng tránh thai vẫn là biện pháp chiếm ưu thế với 23,7%. 

Còn đối với phụ nữ từ 15 – 49 chưa kết hôn hoặc không sống chung như vợ chồng nhưng có quan hệ tình dục, có 48,8% có sử dụng biện pháp tránh thai. Trong số đó 45% sử dụng các biện pháp hiện đại và 3,8% sử dụng các biện pháp truyền thống.

Đặt vòng tránh thai là phương pháp được sử dụng rộng rãi vì chi phí hợp lý, thủ thuật đơn giản và hiệu quả cao, an toàn và ít ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân của người phụ nữ.

Một số loại vòng phổ biến

Vòng làm bằng đồng 

Vòng này là một thân plastic được quán các vòng đồng hoặc dây đồng. Nó có tác dụng lên đến 10 năm, bởi dự phóng thích liên tục của đồng vào buồng trứng. Nhưng có khả năng xảy ra viêm và những cơn đau cổ tử cung chặn sự làm tổ của trứng. Một số vòng tránh thai bằng đồng như:

Paragard

Đây là một IUD không chứa hormone, cho hiệu quả trên 99%,  phát huy tác dụng theo cách khác bằng cách sử dụng một hoạt chất đơn – đồng – thay vì hormone.

Paragard làm bằng nhựa mềm, dẻo, bọc trong lớp đồng mỏng. Nhờ vào hoạt chất đồng mà ngăn tính trùng tìm đến trứng và thụ tinh. Ngoài ra, hoạt chất này đã được FDA phê duyệt và cả về mặt lâm sàng. Do Paragard 100% không chứa hormone, vì thế không ảnh hưởng đến chu kỳ tự nhiên của cơ thể hay chặn quá trình rụng trứng.

Multiload 

Vòng tránh thai dạng các cành ngang cong mềm, nhờ thế mà vòng giữ được vị trí trong tử cung. Với nhiều kích thước, chất liệu mềm dẻo dễ đặt, không gây tổn thương ở góc đáy và cs nhiều răng cưa. Multiload  hiệu quả tránh thai từ 5 – 6 năm.

Tcu 380A 

Dung cụ này có hiệu quả ngừa thai cao vì diện tích vòng đồng rộng, vị trí đồng ở cao, số lượng đồng ở cành ngang giúp cho đồng được phóng ta tới đáy tử cung. Cho nên đảm bảo tốt về ngừa thai, với thiết kế này còn giúp  đặt vào và lấy ra dễ dàng, hiệu quả ngừa thai cao đến 10 năm.

Vòng tránh thai nội tiết

Vòng tránh thai nội tiết có chứa progesterone, hormone này giúp ngăn chặn hoạt động của chu kỳ nội mạc tử cung do nồng đồn progesterone cao hơn nồng độ estrogen, tạo ra điều kiện không thuận lợi cho trứng thụ tinh không thể làm tổ ở niêm mạc tử cung. Một số vòng ngừa thai nội tiết như:

Mirena

Được chấp thuận và được công bố năm 1990 tại Phần Lan. Mirena là dụng cụ tử cung được thiết kế với kỹ thuật đặt vào dễ dàng. Năm 2001 Cục Quản lý Dược Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận Mirena được đưa vào sử dụng, với hiệu quả sử dụng 5 năm. Về cấu tạo, Mirena là hệ thống phóng thích trong tử cung với khung polyethylene (phủ Barium cản quang) hình chữ T, chứa 52 mg levonorgestrel trong một gian chất polymethylsiloxane – levonorgestrel, giải phóng 20 mcg levenorgestrel mỗi ngày.

Mirena cũng được cho là có thể làm giảm đau bụng kinh hay làm giảm các triệu chứng lạc nội mạc tử cung như đau vùng chậu, xuất huyết bất thường. Tuy nhiên giá thành của mirena khá cao so với mặt bằng chung.

Kyleena

Kyleena là dụng cụ tử cung chứa nội tiết, khi được đưa vào cơ thể sẽ từ từ tiết ra một loại hormone gọi là levonorgestrel. Vòng Kyleena giúp tránh thai theo cơ chế làm đặc dịch nhầy ở cổ tử cung, khiến cho tinh trùng khó di chuyển và giảm khả năng tinh trùng sống sót. Dụng cụ tử cung này cũng làm thay đổi phần niêm mạc tử cung để ngăn trứng đã thụ tinh có thể bám vào. Nếu trứng đã thụ tinh không thể bám vào tử cung thì cơ hội mang thai là rất thấp.

Liletta

Liletta là vòng tránh thai chứa nội tiết được làm từ nhựa mềm dẻo. Vòng Liletta giúp chị em tránh thai bằng cách tiết từ từ 52 mg progestin, levonorgestrel, vào tử cung trong khoảng thời gian ba năm. Liletta tiết ra khoảng 18,6 microgram mỗi ngày trong năm đầu tiên

Skyla

Tương tự như vòng tránh thai mirena, Skyla sau khi được đưa vào cơ thể cũng từ từ tiết hormone. Loại vòng ngừa thai này chứa 13,5 mg hormone progestin và levonorgestrel (LNG). Khi được đưa vào cơ thể, dụng cụ này sẽ tiết khoảng 14 mcg hormone mỗi ngày trong vòng 25 ngày đầu tiên. Sau đó, lượng nội tiết ở vòng này tiết ra giảm dần cho đến sau 3 năm, nó chỉ giải phóng khoảng 5 mcg levonorgestrel mỗi ngày nên vòng có thời hạn 3 năm.

Cơ chế hoạt động

Đối với loại dụng cụ chứa đồng hoạt theo cơ chế:

• Hiệu quả tránh thai đạt được nhờ sự phóng thích liên tục của đồng vào trong buồng tử cung, từ đó làm quá trình viêm tăng lên và có thể gây ra những cơn co tử cung ngăn chặn sự làm tổ của trứng.
• Sự hiện diện của Ion đồng còn làm thay đổi sinh hoá ở chất nhầy cổ tử cung, khiến chất nhầy đặc lại từ đó ảnh hưởng đến sự di động, hoạt hoá và giảm khả năng sống sót của tinh trùng.

Còn với vòng tránh thai chứa nội tiết:

• Nội tiết Progesterone giúp ngăn chặn hoạt động chu kỳ của nội mạc tử cung do nồng độ progesterone cao so với estrogen, không tạo điều kiện thuận lợi cho trứng thụ tinh để có thể làm tổ và phát triển.
• Có thể gây ra ức chế rụng trứng.

Ưu, nhược điểm đặt vòng tránh thai

Ưu điểm:

• Chi phí rẻ
• Hiệu quả cáo từ 97% – 99%
• Thao tác đặt tử cung và lấy ra dễ dàng
• Đặt một lần tránh thai nhiều năm ( từ 8 –  10 tháng), không ảnh hưởng đến chuyện chăn gối.
• Không ảnh hưởng đến các bà mẹ đang trong giai đoạn cho con bú
• Đặc biệt, không ảnh hưởng đến cơ chế đông máu, chuyển hóa cũng như gây u nội mạc tử cung.

Nhược điểm

• Đây chỉ là phương pháp tránh thai, chị em vẫn có nguy cơ mắc một số bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, giang mai…
• Có thể có rong huyết trong vài chu kỳ đầu sau đặt vòng.
• Một số triệu chứng có thể xảy ra như đau lưng, đau thắt bụng do có cơn co tử cung, cơn đau có thể khỏi tự nhiên hoặc uống thuốc giảm đau.
• Một số chị em ra nhiều khí hư trong thời gian đầu do phản ứng của nội mạc tử cung, tuy nhiên đừng lo lắng vì nếu bạn không có nhiễm trùng ở nội mạc tử cung, hiện tượng này sẽ giảm dần. Có khoảng 2-5% rơi dụng cụ tử cung trong 3 tháng đầu sau đặt, nếu không phát hiện, nguy cơ có thai dễ xảy ra.

Quy trình đặt vòng tránh thai 

 Trước khi thực hiện thủ thuật đặt vòng tránh thai, chị em sẽ được bác sĩ sản khoa khám phụ khoa kỹ càng để đảm bảo bạn có đủ điều kiện và sức khỏe để làm thủ thuật này. Với những trường hợp chị em bị viêm nhiễm hoặc mắc các bệnh phụ khoa việc đầu tiên cần phải điều trị triệt để các bệnh lý này trước khi tiến hành đặt vòng tránh thai.

Quy trình đặt vòng tránh thai được thực hiện như sau:

• Vòng tránh thai được gấp nhỏ lại và đặt vào trong một cái ống có piston bằng chất dẻo rất nhỏ, có đường kính thường chỉ bằng que diêm, sau đó que đưa vào cổ tử cung của người phụ nữ.
• Bác sĩ sẽ ấn vào piston và đẩy vòng tránh thai vào hốc tử cung.
• Sau khi đưa vào hốc tử cung vòng mở ra.
• Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành rút ống ra và cắt sợi dây (thông thường các bác sĩ sẽ để lại 1 đoạn dây dài khoảng 5cm ở bên ngoài cổ tử cung)

Những lưu ý bạn cần phải biết:

• Chị em có thể đặt vòng tránh thai bất kỳ ngày nào trong vòng kinh khi chắc chắn là bạn đang không có thai; chị em có thể đặt tránh thai sau khi sạch kinh hoặc đặt sau sinh 6 tuần (không cần chờ có kinh lại); ngay sau 6 tháng khi nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ và chưa có kinh trở lại; ngay sau khi hút lấy thai.
• Đặt vòng tránh thai được chống chỉ định đối với những trường hợp chị em có rong kinh, rong huyết, lượng kinh nhiều, đau bụng kinh nặng, có rong huyết không rõ nguyên nhân hoặc người đang mắc các bệnh viêm nhiễm cấp tính cổ tử cung, thân tử cung đang được điều trị; chị em mắc một số bệnh lý như tim mạch, suy thận, phổi mãn tính hay bệnh lý ung thư, nghi ngờ có thai cũng chống chỉ định không sử dụng các biện pháp này.

Những biến chứng có thể gặp phải khi đặt vòng tránh thai

• Nhiễm trùng vùng chậu
• Viêm âm đạo do nấm
• Tổn thương cổ tử cung
• Mang thai ngoài tử cung

Một số điều cần chú ý khi đã đặt vòng tránh thai

• Sau khi đặt vòng tránh thai, chị em nên duy trì việc đi khám phụ khoa theo các mốc 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và 1 năm. Sau đó mỗi năm chị em nên đi khám một lần để kiểm tra vị trí của vòng có đúng không, thời hạn của vòng cũng như tình trạng sức khỏe phụ khoa hiện tại;
• Nếu bạn có những dấu hiệu bất thường cần đến cơ sở y tế để được kiểm tra;
• Không để vòng tránh thai hết hạn trọng cơ thể, tùy vào các loại vòng sẽ có thời hạn khác nhau, bạn nên chú ý thời gian của vòng để đi thay mới tránh ảnh hưởng đến sức khỏe;
• Nên thực hiện đặt vòng tránh thai tại các cơ sở y tế chuyên khoa uy tín, bác sĩ có tay nghề, kỹ thuật vô trùng cao và vòng tránh thai chất lượng để nhằm đảm bảo sức khỏe. Chị em hãy sáng suốt khi lựa chọn địa chỉ đặt vòng tránh thai cho mình.

Hiện có rất nhiều biện pháp tránh thai hiệu quả, đặt vòng tránh thai luôn được các chị em ưu ái vì độ hiệu quả và an toàn. Chị em hãy tìm cho mình một phương pháp tránh thai phù hợp không chỉ giúp chủ động trong việc có thêm thành viên gia đình, giữ lửa hôn nhân và góp phần vào chương trình dân số, kế hoạch hóa gia đình của cả nước.